Τα τελευταία χρόνια, τόσο διεθνώς όσο και στη χώρα μας, διαπιστώνεται μια διαρκής υποβάθμιση του πλουραλισμού και της ανεξαρτησίας στον χώρο της ενημέρωσης, είτε αφορά στον έντυπο είτε στον ηλεκτρονικό Τύπο. Πολύ ισχυρά οικονομικά συμφέροντα, επικουρούμενα από καταιγιστικές τεχνολογικές εξελίξεις, διαμορφώνουν ένα εντελώς νέο τοπίο στο δημοσιογραφικό επάγγελμα και στον τρόπο διαμόρφωσης της κοινής γνώμης.
Εξαιτίας αυτής της νέας πραγματικότητας, ειδικότερα ο έντυπος Τύπος, αντιμετωπίζει εξαιρετικά σοβαρά οικονομικά προβλήματα, γεγονός που και πρόσφατα (Ιανουάριος ’18), αποτυπώθηκε στις ομιλίες της διημερίδας με θέμα «Η στήριξη των εφημερίδων και των περιοδικών στην εποχή της κρίσης» που διοργάνωσε το Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΑ.
Τα συμπεράσματα της ημερίδας αλλά και η διεθνής – ιδιαιτέρως η ευρωπαϊκή – εμπειρία, καταδεικνύουν την ανάγκη εφαρμογής διαφόρων μεθόδων οικονομικής ενίσχυσης και εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησης εφημερίδων και περιοδικών, προκειμένου αυτά να συνεχίσουν τη λειτουργία τους με όρους ανεξαρτησίας και πλουραλισμού. Ενδεικτικά μέτρα προς αυτήν την κατεύθυνση θα μπορούσαν να είναι ρυθμίσεις που αφορούν τη μείωση του ΦΠΑ σε πωλήσεις και εκτυπώσεις, τη χρηματοδότηση της διανομής και τη μείωση των τελών της, τη συγκρότηση ταμείου για τη στήριξη του Τύπου, όπως συμβαίνει σε πολλές άλλες χώρες (πχ. Γαλλία, Ιταλία, Βέλγιο), την επιδότηση δωρεάν διανομής εφημερίδων σε σχολικές μονάδες όλων των βαθμίδων και σε βιβλιοθήκες.
Την αναγκαιότητα λήψης τέτοιων, ή άλλων ανάλογων, μέτρων έχει υποστηρίξει με δηλώσεις της και η ηγεσία του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής. Οι κυβερνητικές διαθέσεις για ενίσχυση του τομέα της ενημέρωσης έχουν, άλλωστε, ήδη αποτυπωθεί στον τηλεοπτικό χώρο με την αποκατάσταση 2.300 θέσεων εργασίας στην ΕΡΤ αλλά και την πρόνοια του νόμου 4339 που αφορά στην αδειοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών, ο οποίος προβλέπει ότι τα κανάλια πανελλαδικής εμβέλειας υποχρεούνται να έχουν 400 εργαζόμενους κατ’ ελάχιστον, οι οποίοι θα αμείβονται με τις προβλεπόμενες Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας. Ταυτοχρόνως, αναμένεται η προκήρυξη του διαγωνισμού για την εισαγωγή του γραμμωτού κώδικα (barcode) στον έντυπο τύπο, η υλοποίηση του οποίου θα συμβάλλει στην εμπέδωση της διαφάνειας, ως προς την κυκλοφορία των εντύπων.
Επειδή ένας από τους βασικούς στόχους της κυβερνητικής πολιτικής είναι η καταπολέμηση της διαπλοκής σε όλους τους τομείς του δημόσιου βίου, μεταξύ των οποίων και ο τομέας της ενημέρωσης, όπου, εδώ και χρόνια, παρατηρείται υπερσυγκέντρωση δύναμης στα χέρια ορισμένων ολιγαρχών, για τους οποίους η ενασχόληση με τα ΜΜΕ δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η αποκλειστική επιχειρηματική τους δραστηριότητα
Επειδή το πρόβλημα της χρηματοδότησης του έντυπου Τύπου αφορά όχι μόνο τον δημοσιογραφικό κόσμο αλλά άπτεται του δημόσιου συμφέροντος και της λειτουργίας, τελικά, της ίδιας της δημοκρατίας, η οποία προϋποθέτει πολυφωνικά ενημερωμένους πολίτες
Επειδή η έντυπη ενημέρωση των πολιτών δεν μπορεί να εξαρτάται, κατά κύριο λόγο, από τη ροή διαφημιστικών πόρων, εξάρτηση που τελικά οδηγεί σε ποικίλους δεσμούς με ισχυρά οικονομικά συμφέροντα
Επειδή ο οικονομικά ανεξάρτητος έντυπος Τύπος, απαλλαγμένος από την υποχρέωση της αστραπιαίας αναπαραγωγής της είδησης, η οποία κυριαρχεί στον ηλεκτρονικό Τύπο, μπορεί να αποτελέσει δεοντολογικό, ενυπόγραφο αντίβαρο στη βιασύνη, στην υπερβολή, στην ψευδολογία και στη χυδαιότητα – φαινόμενα που δυστυχώς μαστίζουν τον ηλεκτρονικό Τύπο και τα social media – έχοντας μετατρέψει, σε πλείστες περιπτώσεις, την πληροφόρηση, μέσω αυτών των πηγών, από κοινωνικό αγαθό σε ευτελές, απαξιωμένο εμπόρευμα ή μέσο προπαγάνδας
Επειδή είναι αναγκαίο το δημοσιογραφικό επάγγελμα να επανακτήσει την αξιοπιστία του λειτουργώντας με όρους φερεγγυότητας, τεκμηρίωσης και διαφάνειας
Ερωτώνται οι κύριοι Υπουργοί
Ποια μέτρα προτίθενται να πάρουν προκειμένου να υπάρξει οικονομική ενίσχυση και εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης εφημερίδων και περιοδικών, προκειμένου αυτά να διευκολυνθούν να λειτουργούν με όρους ανεξαρτησίας και πλουραλισμού;